artikel Myrthe.
De campus van Mzumbe University.

‘Karibu sana katika Tanzania’. Oftewel, hartelijk welkom in Tanzania. Dit heb ik drie weken lang elke dag wel tien keer gehoord van enthousiaste Tanzanianen met brede glimlachen en stevige handdrukken. Ik heb me nog nooit zo welkom gevoeld in een land; altijd werd wel gevraagd hoe het met me ging en wat ik in hun prachtige land kwam doen.

Want ja, waarom Tanzania? In mijn minor Development Studies aan de Faculteit Letteren kreeg ik de mogelijkheid om deel te nemen aan een drie weken durende summer school in Development Studies. Dus zo vertrok ik samen met 10 andere Groningers naar Morogoro, een stadje op zes Afrikaanse uren rijden van Dar es Salaam. In Morogoro logeerden we drie weken op de campus van de Mzumbe University, in 2007 opgericht en de derde grootste universiteit van Tanzania.

Samen met 10 Chinese studenten van de Beijing Agricultural en Beijing Normal Universities en 30 studenten van Mzumbe University volgden we colleges en seminars over ontwikkeling in Tanzania. Ik had hoge verwachtingen: drie weken met een internationale groep hard werken en discussies voeren. Discussies zijn er zeker gevoerd; hard werken, daar kwam niet zoveel van terecht. De Afrikaanse mentaliteit is zeer anders dan de Nederlandse. Wij houden van stiptheid, efficientie en zijn open en direct. Van de Tanzaniaanse groep kwam de helft niet opdagen en de andere helft was altijd minimaal een uur te laat. Inclusief docenten en professoren. Als ik vroeg waarom ze te laat waren, kreeg ik doodleuk het antwoord: ‘TIA’ oftewel, This Is Africa, so get used to it.

TIA werd ook in andere contexten gebruikt: als de beamer weer eens kapot was. Als we drie dagen achter elkaar geen water en stroom hadden. Als er een geit door de gang van onze ‘dormitory’ liep. Zelfs toen een Groningse jongen na drie dagen buiktyfus had gekregen werd er gezegd: tja, this is Africa. Samen met TIA werd ook de term ‘pole pole’ gebruikt: doe langzaam, wees chill en maak je niet druk (in Swahili). Als de Nederlanders weer eens commentaar hadden over hoe sloom alles ging, kregen we ‘pole pole’ te horen. Uiteindelijk werkte het langzame ritme aanstekelijk; je pakte maar een boek als je weer anderhalf uur moest wachten op afwezige groepsgenoten.

De termen ‘pole pole’ en TIA kunnen verbonden worden met het thema van de Girugten: de groei van Afrika. Overduidelijk is Tanzania bezig met moderniseren, ondanks de nog overheersende armoede: maar 7% van de bevolking is naar de middelbare school geweest, en maar 2% naar de universiteit. Uit onze onderzoeken in de dorpjes Melela en Melali is gebleken dat een gemiddeld inkomen voor groente -en fruitverkopers op de markt maar zo’n twee euro per dag is.

”Als ik vroeg waarom ze te laat waren, kreeg ik doodleuk het antwoord: ‘TIA’ oftewel, This Is Africa, so get used to it.”

Echter, in de grote stad Dar es Salaam was economische groei en ontwikkeling wel zichtbaar. Overal werd reclame gemaakt voor de nieuwste smartphones. Dat mensen die ook kochten was te merken: de lievelingsbezigheid van de moderne Afrikaan is overduidelijk telefoneren. Een Tanzaniaanse studiegenoot had maar liefst vijf smartphones in bezit: zo kon hij bij alle providers de goedkoopste deals meepakken. Tegenwoordig kan je zelfs gratis bellen naar Congo, Kenia, Malawi, Zambia, Uganda, Rwanda en Burundi. Deze ontwikkelingen zijn een typisch voorbeeld van ‘leapfrogging’ (een stap overslaan in de ontwikkeling); vaste telefoonlijnen zijn er namelijk nauwelijks geweest in Tanzania.

Ook opmerkelijk is de aanwezigheid van de Chinezen in Tanzania. Het klopt volgens mij wel dat de Chinezen overal zitten. Of ze er welkom zijn is een ander verhaal. De Tanzaniaanse studenten van de summer school waren er niet zo over te spreken: het was neo-kolonialisme, de Chinezen lieten hen niks zelf doen, ze pikten alle grondstoffen in en alles wat ze naar Afrika exporteren is troep. Dit vond ik persoonlijk wat kort door de bocht. We zijn op bezoek geweest bij een ‘China-Africa Agricultural Demonstration Farm’. Op deze mega-boederij kregen Tanzanianen les in allerlei agrarische handelingen, van tractors repareren tot zaadjes planten en verzorgen. Er zat ook een ‘research facility’ bij, waar Chinese onderzoekers samenwerken met Tanzaniaanse onderzoekers om een nieuwe, droogte bestendige rijstsoort te ontwikkelen die speciaal voor de Tanzaniaanse markt wordt geproduceerd. Er wordt niks naar China terug ge-exporteerd. Mijn Tanzaniaanse studiegenootjes vonden het echter slavernij en exploitatie van hun land; ik vind het meer neigen naar nuttige ontwikkelingshulp, maar dit is volgens hen mijn ‘niet objectieve, Mzungu (Westerse) kijk op de wereld’.

Myrthe2
China-Africa Agricultural Demonstration Farm.

Ook hebben de Chinezen op eigen kosten de TAZARA-spoorweg (gebouwd in 1976) van Lusaka, Zambia, naar Dar es Salaam geheel gerenoveerd. De spoorweg transporteert zowel mensen als goederen en trekt 1,800 km door Oost-Afrika. Volgens mijn Tanzaniaanse studiegenootjes hebben de Chinezen dit alleen gedaan voor hun eigen ‘benefits’, het is niets meer dan neo-kolonialisme. Deze grote infrastructurele projecten worden steeds vaker gefinancieerd en uitgevoerd door de Chinezen: nu staat op het programma de bouw van een enorm sportstadion in Dar es Salaam. Het is daarom wel logisch dat de Tanzaniaanse overheid blij is met de komst van de Chinezen. Er wordt geinvesteerd in hun land en samengewerkt met de bevolking: ik vind dit geen neo-kolonialisme, maar een vorm van ontwikkelingshulp. En ja, aan ontwikkelingshulp zit meestal wel een politiek randje, maar zo zit de wereld nu eenmaal in elkaar.

Al met al is mijn tijd in Tanzania zeer leerzaam geweest. Het samenwerken met Tanzanianen, Chinezen en andere Nederlanders was een uitdaging maar ik ben er zeker flexibeler door geworden. Een echte aanrader voor andere geografen die geinteresseerd zijn in ontwikkelingshulp, internationale betrekkingen of gewoon een mooie reis willen maken. Asante sana Tanzania!

Myrthe2
Africa-China-Europese summer school programme in Development Studies, Mzumbe, 2014.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.